รู้เท่าทัน..สัญญาณเตือนของการเสพยาเกินขนาดที่เป็นอันตรายถึงชีวิต

การเสพยาเกินขนาดหรือ “โอเวอร์โดส” สามารถเกิดขึ้นได้กับผู้ที่กำลังมีปัญหาการเสพติดทุกคน นี่เป็นความจริงอันโหดร้ายที่สามารถเป็นอันตรายถึงชีวิต และการรับรู้สัญญาณเตือนของผู้ที่มีการเสพยาเกินขนาด ไม่ว่าจะเป็นยาโอปิออยด์ ยาเบนโซ เหล้า หรือสารกระตุ้นต่างๆ จะสามารถช่วยชีวิตผู้เสพติดทุกคนได้

ในประเทศไทยนั้น สถิติของผู้เสียชีวิตจากการเสพยาเกินขนาดในช่วงระหว่างปี พ.ศ.2550 – 2562 มีมากถึง 105 ราย และผู้เสียชีวิตที่อายุน้อยที่สุดก็อายุเพียง 16 ปีเท่านั้น ดังนั้น ถึงแม้ผู้ที่เสพติดจะมีความเชื่อแบบผิดๆ ว่าร่างกายมีความอดทนต่อผลของยาเสพติดได้สูง และสามารถตัดสินได้ว่าปริมาณเท่าไหร่ที่ถือเป็นการเสพมากเกินไป และสามารถหยุดเสพในเวลาที่ต้องการได้ แต่ในความเป็นจริงแล้ว เนื่องจากการเสพติดทำให้เส้นทางระบบในสมองเปลี่ยนแปลงไป และยังทำให้สมองไม่แจ่มใส ไม่สามารถตัดสินใจได้อย่างชัดเจนเหมือนเคย จึงทำให้ผู้ที่เสพติดไม่สามารถที่จะวัดได้ว่า จริงๆ แล้วการใช้สารเสพติดของตัวเองนั้นอยู่ในระดับอันตรายถึงเพียงใดแล้ว

ดังนั้น สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับผู้ที่มีปัญหาการเสพติด ก็คือการใส่ใจกับข้อเท็จจริงของการเสพยาเกินขนาด และหากคุณกำลังมีปัญหากับการเสพติด ไม่ว่าจะเป็น ยาไอซ์ ยาเค โคเคน เหล้า เบนโซไดอะซีปีน หรือโอปิออยด์ ก็เป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งยวดที่จะต้องตื่นตัวกับสัญญาณเตือนของการเสพยาเกินขนาด และต้องยอมรับความจริงที่ว่า คุณจำเป็นต้องเข้ารับการบำบัดรักษาการเสพติดของคุณได้แล้ว หากคุณต้องการมีชีวิตที่ปกติสุขและมีอายุที่ยืนนาน

สัญญาณการเสพยาเกินขนาดของยาเสพติดที่เป็นสารกระตุ้น

ยาเสพติดในกลุ่มของสารกระตุ้น อย่างเช่น โคเคน และยาในกลุ่มเมทแอมเฟตามีนหลายๆ รูปแบบ เช่น ยาไอซ์ หรือยาบ้า ยาเสพติดในกลุ่มนี้ทำให้เกิดความรู้สึกมึนเมาด้วยการกระตุ้นระบบประสาท และเร่งการสื่อสารระหว่างร่างกายและสมอง การเสพโคเคน และเมทแอมเฟตามีนเกินขนาด จะมีอาการเหมือนกัน นั่นคือทั้งสองชนิดต่างก็ทำให้ร่างกายพบกับความเครียดอย่างรุนแรง โดยสัญญาณของการเสพยาเกินขนาดสำหรับยาในกลุ่มนี้ก็คือ

สัญญาณทางร่างกาย ได้แก่

• มีเหงื่อออกเพิ่มขึ้นมาก 
• อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น หรืออัตราการเต้นของหัวใจสูงขึ้น
• อาการบิดเกร็งที่แขน หรือขา
• หายใจลำบาก
• เจ็บหน้าอก
• คลื่นไส้หรืออาเจียน
• มึนงง สับสน ชัก มีอาการสั่นเทา
• มีแรงเพิ่มขึ้นอย่างมาก

สัญญาณทางจิตประสาท ได้แก่

• กระวนกระวาย วิตกกังวล ตื่นตระหนก และพารานอยด์
• ก้าวร้าว
• เกิดภาพหลอน
• หงุดหงิด กระสับกระส่าย
• นอนไม่หลับ
• อาการเพ้อและคลั่ง

จะทำอย่างไรเมื่อเสพยาเกินขนาด

หากคุณเชื่อว่าตัวเอง หรือคนที่คุณรักเสพยาเกินขนาด ต้องติดต่อแพทย์โดยเร็วที่สุด และในขณะที่รอการมารับตัวฉุกเฉิน คุณสามารถช่วยผู้ที่เสพยาเกินขนาดได้ด้วยการทำให้พวกเขาไม่ขาดน้ำและรู้สึกสงบลง สอบถามพวกเขาเกี่ยวกับชนิดของยาที่ใช้ ปริมาณ และช่วงเวลาที่เพิ่งเสพเกินขนาดไป เนื่องจาก ข้อมูลเหล่านี้จะเป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์อย่างมากสำหรับทีมแพทย์ที่จะรักษาพวกเขา

แอลกอฮอล์…ก็เสพเกินขนาดได้

ความแพร่หลายและการยอมรับเรื่องการดื่มแอลกอฮอล์ ทำให้เป็นเรื่องยากที่คนเราจะยอมรับว่ามีปัญหาเรื่องการดื่ม แต่การดื่มบ่อยๆ ที่พัฒนาไปจนเป็นการดื่มมากเกินไปเป็นสัญญาณของการเสพติดแอลกอฮอล์ และในขณะที่คนเรามักมองว่าแอลกอฮอล์ไม่ร้ายแรงเท่าสารเสพติดอื่นๆ ที่จริงแล้ว แอลกอฮอล์ก็สามารถสร้างผลกระทบที่ร้ายแรงต่อสุขภาพได้ในแบบเดียวกับการเสพยาเกินขนาด นั่นก็คือการเกิดสิ่งที่เรียกว่า “ภาวะสุราเป็นพิษ” ซึ่งมีสัญญาณทั้งทางร่างกายและทางจิตประสาทดังต่อไปนี้

สัญญาณทางร่างกาย ได้แก่

• การทำงานของร่างกายเสียสมดุล
• อาเจียน
• อาการชัก
• หายใจช้าผิดปกติ (น้อยกว่า 8 ครั้งต่อนาที)
• อุณหภูมิร่างกายลดลง
• ผิวขาวซีดหรือเขียว

สัญญาณทางจิตประสาท ได้แก่

• อาการสับสน
• พูดไม่รู้เรื่อง ลิ้นพันกัน
• อาการกึ่งสลบ หรือภาวะที่คนเรายังมีสติอยู่แต่ปราศจากการตอบสนอง
• หมดสติ

สิ่งที่ต้องทำเมื่อเกิดภาวะสุราเป็นพิษ

เช่นเดียวกับในกรณีที่สงสัยว่าจะมีการเสพยาเกินขนาดแบบอื่นๆ ควรต้องเรียกรถพยาบาลโดยด่วนเป็นอย่างแรก และอย่าพยายามทำให้คนๆ นั้นมีสติขึ้นมาโดยใช้วิธีเยียวยาแบบที่บอกต่อๆ กันมา เนื่องจากอาจทำให้อาการแย่ลงได้ วิธีการเหล่านี้ได้แก่ การให้ดื่มกาแฟ การเอาไปแช่น้ำเย็น หรือพยายามล้วงคอให้อาเจียน หรือปล่อยให้คนๆ นั้นนอนหลับ แต่สิ่งที่ควรทำก็คือ พยายามทำให้คนๆ นั้นมีสติอยู่ตลอดเวลา ไม่ขาดน้ำ และอยู่นิ่งๆ จนกว่าความช่วยเหลือฉุกเฉินจะไปถึง